در وهله اول باید به این مساله بپردازیم که آیا کتابداری علم است یا خیر؟
اگر بخواهیم در پاسخ به این سؤال به گفته های بزرگان این رشته توسل جوییم، باید این طور تصور کنیم که این رشته یک علم است. بنابراین به عنوان یک علم، دانستن تاریخ آن به طور اخص و تاریخ علم به شکل عام، برای تحصیل کردگان این رشته مورد نیاز است. اما دلیل این نیاز چیست؟ تاریخ علم چه فایده ای برای رشته ی کتابداری خواهد داشت؟ در پاسخ به این سؤالات چنین می گوییم:
به طور کلی می توان تمام فواید تاریخ علوم را به طور خاص برای اهمیت تاریخ علوم برای کتابداران نیز به کار برد. اما اگر بخواهیم به شکل جداگانه ای به آنها اشاره کنیم، می توانیم موارد زیر را نام ببریم:
1- چون کار کتابدار مدیریت علم است بر او لازم برای طبقه بندی علوم مختلف، تاریخ علم را بداند.
2- مطالعه افکار و اندیشهها درباره گذشته علم کتابداری و هدف آن باعث تحول این رشته میشود .
3- از آنجا که کتابداری را می توان مطالعه ی علم در قالب محمل و فرآیندهای اطلاعاتی تعریف کرد، لازم است به عنوان بخشی از علم از تاریخ آن با خبر باشد .
4- برای شناخت بهتر رشته کتابداری و پاسخ به سوالاتی که خود متخصصین این رشته یا عموم مردم ممکن است درباره این رشته بپرسند، آگاهی از تاریخ علوم لازم است .
5- هنگامی که یک کتابدار با تاریخ علم و بویژه تاریخ علم کتابداری آشنا باشد می تواند از تجربیات گذشتگان خود و کارهایی که آنها کرده اند نهایت استفاده را ببرد. وقتی یک کتابدار از تلاشها و روش کار افراد پیش از خود برای پیدا کردن یک راه مناسب برای رده بندی اطلاع پیدا کند، می تواند با ادامه دادن راه هایی که آنها رفته اند روشهای تازه تر، ساده تر و بهتری را کشف کند.
6- در تمام حوزه های علمی مورد مطالعه، مساله ی مهمی به نام DNA دو رشته ای آن حوزه وجود دارد. یکی از این دو رشته، بیانگر دروس عمومی و دیگری نشان دهنده دروس تخصصی است. در رشتهی کتابداری، تاریخ علم، بخش بزرگی از شاخهی دروس تخصصی را تشکیل میدهد و از این رو مطالعهی آن حائز اهمیت فراوان است. (استاد حیدری)
7- اطلاعات کتابداران از مفاهیم پایه و نظری و علمی بسیار اندک است و همین مسأله بحث معروف علم، حرفه یا فن بودن رشتهی کتابداری را مطرح می کند. آگاهی از تاریخ علم کمک می کند تا این سردرگمی در رشته ی کتابداری بر طرف شود. (استاد حیدری)
8- عدم آگاهی کافی از مفاهیم و تاریخ این رشته نیز باعث عدم اعتماد به نفس محصلین این رشته می شود. شناخت تاریخ علم به این افراد کمک می کند تا جایگاه خود و رشته ی تحصیلی شان را بهتر دریابند و ارزش آن را درک کنند.(استاد حیدری)
با مراجعات دانشنامهیی میتوان تاریخ را بگونه فشرده چنین تعریف کرد: مطالعه و بررسی گذشته در زمان و مکان معین. تاریخ، رشتهای و بخشی از دانش بشری است که رویدادهای گذشته و بویژه سیر تکامل انسان را ثبت می نماید. تاریخ از نگاه واژگانی به واژه ای اطلاق میشود که شامل اطلاعاتی درباره گذشته است. بدینگونه، تاریخ نه تنها تجمع و ثبت سرگذشتها و رویدادها بعنوان زنجیره ای از گذشته تا زمان کنونی، بلکه تحلیل، تشریح، توضیح، تفسیر، تعبیر و ترتیب آنها درنوشتار بوسیله تاریخ نویسان و تاریخ نگاران است که برای آینده نیز آموزنده خواهد بود. زیرا دانش گذشته ضرورتی اساسی برای امروز و آینده جامعه است و بدون آگاهی از گذشته، ما بدون هویت باقی خواهیم ماند و درمیان اقیانوس بیکران زمان گم خواهیم شد.
اگر می خواهید بدانید دانستن تاریخ علم به چه دردی می خورد، لینک زیر را دانلود کنید!
اگر از اهل علم و دانشمندان و متخصصان علوم امروزی سؤال شود که فایده تاریخ علم چیست، بسیارند کسانی که قادر نیستند به این سؤال پاسخ دهند و هستند کسانی که اصولاً فایده آن را انکار می کنند و تامل و توقف دراین مبحث را موجب اتلاف عمر و اسراف نیرو و هدر رفتن امکانات می دانند. اینان معتقدند دوران علم قدیم سپری شده است و آن علم واقعاً مرده است و همان طور که نبش قبر مردگان جایز نیست، وارسی و تحقیق آراء منسوخ شده دانشمندان قدیم نیز کاری عبث و بی حاصل است. به عقیده مخالفان تاریخ علم، در حالی که مبانی علم قدیم ابطال و مفاعیم آن مردود شمرده شده و نتایج آن به کنار نهاده شده، از عرف وقت و دقت در کتب و مقالات علمی کهن بازمانده از پیشینیان چه فایدهای عاید خواهد شد؟ آیا بهتر نیست امکانات محدود خود را به جای صرف دراین حوزه، در بخشهایی از علوم امروزی که از صحت و دقت و بالندگی برخوردارند صرف کنیم؟
پاسخ این است: « آشنایی با تاریخ علم، تنها آشنائی با نظریه های مرده نیست بلکه آشنایی با آن سنتی است که این نظریه ها را در دامن خود متولد ساخته و پرورش داده و آنها را به خاک سپرده و به سراغ نظریه دیگری رفته است. سنت از این حیث، عین زندگی و حیات است و آگاهی از آن، آگاهی از ریشه یک درخت و پیشینیه یک حرکت است». (محقق نامه جلد یک)
تاریخ علم شامل تمام نظریه ها و تجربه های گذشتگان در رابطه با رشته های مختلف علم است. تاریخ دانش یا تاریخ علم رشتهای از تاریخ است که به بررسی چند و چون تغییر درک انسان از دانش و فناوری در درازنای هزاره‌ها می‌پردازد. و اینکه چگونه این درک، دستیابی به فناوری‌های نوینتر را برای ما ممکن ساخته است. از جمله زمینه‌های پژوهش در این رشته میتوان به تأثیرات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی نوآوری‌های دانشی اشاره‌کرد.
در حقیقت تاریخ علم عبارت است از تجربه هایی که تا کنون در این موضوع انجام شده است و بدون توجه به آن علم پیش نمی رود بلکه در جا می زند . به خاطر همین در هر علمی ابتدا باید سراغ تاریخ آن علم رفت و نظریات دانشمندان آن علم را فهمید و پس از آن دست به تحقیق زد. (از ویکی پدیا، دانشنامه آزاد)