دلایل پیشرفت علمی یونان

      برای پیشرفت­های علمی یونانیان دلایل متعددی را می­توان برشمرد. اما اگر بخواهیم به ذکر مهمترین آنها بپردازیم اشاره به چند نکته زیر مفید خواهد بود.

      شاید بتوان اختراع خط توسط فنیقیان را که در آن زمان مستعمره یونان بودند، اولین قدم به سمت شکوفایی علم در یونان باستان دانست. توجه به دانش مدون و مضبوط که از ویژگی­های مهم پیشرفت در تمدن غربی است، احتمالاً از همین جا منشأ گرفته است. نکته دیگر نیز گذر این سرزمین از دوره سنگ به عصر آهن است. یعنی ورود به یک دوره کاملاً جدید صنعتی و برخورداری از یک تکنولوژی برتر.

     دلیل مهم دیگری که بیش از هر چیز دیگر در پیشرفت این سرزمین مؤثر بوده است، جایگاه جغرافیایی سرزمین ایونیا است. ایونیا مرکز ارتباطی بزرگی بین شرق و غرب بوده است و استعمارگران کرتی در این ناحیه ساحلی علاوه بر وسایل مادی که برای پیشرفتشان لازم بود، محرکات و انگیزه­های رشد و ترقی فکری را نیز در اختیار داشتند. همچنین حضور مردم مهاجر نشین از سراسر دنیا که با فرهنگ­ها و عقاید گوناگون در این منطقه زندگی می­کردند، فضای مناسبی برای تحریک حس کنجکاوی و پرسیدن سؤالات نو را فراهم می­آورد. لازم به ذکر است که این مردم همچنین آموختند که از تمدن­ها و پیشرفت­های علمی سرزمین­های دیگر نیز استفاده کنند و این مسئله کمک بزرگی به پیشبرد علم توسط یونانیان کرد.

      وجود نظام برده­داری و فراغت از کار برای صاحبان برده­ها موقعیت مناسبی برای اندیشیدن و پیشبرد علم فراهم می­کرد. نوع حکومتی که در یونان برقرار بود، نوعی دموکراسی محسوب می­شد که اجازه آزاد اندیشی را تا زمانی که مغایر با خواسته­ها و اهداف سیاستمداران نبود، به افراد می­داد. وضع اقتصادی نیز که به دلیل تاجرانی که به طور مداوم از آن منطقه می­گذشتند و به خرید و فروش می­پرداختند، به اندازه کافی خوب بود، به این پیشرفت­ها کمک می­کرد.

      نکته دیگری که ذکر آن اهمیت فراوانی دارد، توجه به این واقعیت است که اغلب دانشمندان آن دوران، برخلاف مردم عادی برای توضیح مسائل، دست به دامان خدایان نشده و سعی در پیدا کردن دلیلی طبیعی و مادی برای وقایع داشتند. در واقع بیشتر  دانشمندان یونانی اندیشه­های مادی داشتند و در تلاش بودند تا همه چیز را با کمک علم و تفکر علمی توضیح دهند. برای اینکه این دیدگاه را بهتر درک کنیم، باید توجه کنیم که در آن دوران افسانه­ها و اساطیر زیادی درباره خدایان گوناگون وجود داشت. وجود خدایان فراوان و عقاید گوناگون موجب می­شد تا مردم وقایع مختلف را به خدایان متعددی نسبت دهند و در نتیجه ابهامات زیادی بوجود بیاید. به همین سبب دانشمندان که به دنبال پاسخ­های دقیق و منطقی بودند، شروع به طرح پرسش­هایی کردند و در پی دادن جواب­های علمی و منطقی به مسائل بر­آمدند. البته همین مساله گاه موجب عدم پیشرفتشان نیز می­شد چرا که با این کارها مردمی که به خدایانشان اعتقادات جدی داشتند، به دانشمندان مهر بی­دینی می­زدند و آنها را از شهرها می­راندند.

      کار دیگری که یونانیان را از ملت­های دیگر متمایز و به پیشبرد علم در آن سرزمین کمک کرد، احداث مراکز ویژه­ای برای آموختن و آموزاندن علم بود و سخت گیری­هایی که در این مراکز انجام می­شد، موجب پیدایش دانشمندان و هنرمندان و فلسفه­دانان بسیاری می­شد.

      به عنوان آخرین نکته، باید گفت که چون یونانیان در قرن ششم پیش از میلاد دست به کار ساختن بناهای بزرگی زدند، نیروی اختراع در آنها به همراه انگیزه استفاده از اختراعات مناطق دیگر به بهترین وجه ممکن تحریک شد. این مساله، بیان زنده این جمله است: (( نیاز، مادر اختراعات است.))